Dilemma
De afgelopen week was de week van de pleegzorg. En vorm van jeugdhulp die ik persoonlijk een warm hart toedraag. Net als iedere Nederlander, vermoed ik. Want wie kan er nu op tegen zijn als een kind uit een gezin met stress, een onveilige gezinssituatie of zelfs geweld, een warm onthaal krijgt in een ander gezin? Als ontwikkelaar Versterken gezinsvormen bij het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd heb ik de afgelopen 2,5 jaar om die reden ook mijn steentje bijgedragen aan de pleegzorg. Bijvoorbeeld door in te zetten op een goede ondersteuning van pleegouders. Want pleegouderschap is een hele mooie vorm van ‘vrijwillige inzet’, maar pleegouder zijn is ook heftig, waardoor jaarlijks veel pleegouders voortijdig afhaken.
Hoewel pleegzorg en pleegouders mij aan het hart gaan, stond ik de afgelopen week toch voor een dilemma. Ineens bemerkte ik een aarzeling om de LinkedIn-posts over de jaarlijkse campagne pleegzorg, met dit keer de slogan ‘groen licht voor pleegzorg’, met een ‘duimpje of hartje’ te steunen of te delen. Ik kon het niet goed plaatsen’: wat maakt dat ik deze aarzeling nú voel?
Verkeerslicht
Misschien voel jij hem ook of misschien niet. Maar bij mij begon het heel subtiel en onbewust te knagen. Wat aan deze campagne geeft mij een ongemakkelijk gevoel? In mijn hoofd verscheen steeds het beeld van een verkeerslicht, dat wisselend op groen, oranje of rood sprong. Pas toen ik er met mijn eigen systemisch coach over sprak, viel het kwartje en kon ik mijn ongemak plaatsen.
Buitensluiten
Wat bij mij knaagde is dat de opzet van de campagne raakt aan het systemische principe van in- en buitensluiten. Waar je het licht op groen zet voor de één, zet je het licht automatisch op rood voor de ander. Ik zie overigens een parallel met een ander actueel maatschappelijk issue, maar dat terzijde. Dus waar we het licht op groen zetten voor pleegouders zetten we het licht op rood voor de ouders van de kinderen; een ander ‘onderdeel’ van hetzelfde systeem. Onbewust geven we daarmee de boodschap af ‘het stoplicht gaat voor jullie op rood, jullie zijn niet goed genoeg. En daarom groeien jullie kinderen (deels) op bij anderen.’
Ik weet natuurlijk ook wel dat de mensen die deze campagne hebben opgezet en de berichten hierover op LinkedIn steunen of delen, dat niet met de intentie doen om anderen bewust uit te sluiten. En toch zou ik jullie graag willen uitnodigen om eens vanuit dit perspectief naar de campagne pleegzorg te kijken.
Een belangrijk systemisch principe is dat een systeem – een gezin, groep of team – compleet wil zijn. Iedereen hoort erbij én heeft recht op een plek. In de kern gaat het over insluiten of buitensluiten, wel of geen binding. Als een individu of een groep wordt buitengesloten, bijvoorbeeld de ouders, wil het systeem de binding herstellen. Er ontstaan dynamieken, die de samenwerking en communicatie tussen de individuen (ouders, pleegouders en kinderen) of groepen onbewust beïnvloeden. In het geval van een pleeggezin merken de pleegouders en ouders bijvoorbeeld dat de samenwerking op spanning staat of de onderlinge communicatie tussen pleegouders en ouders stagneert.
Insluiten
Maar wat als we de campagne nu eens vanuit het principe ‘insluiten’ vormgeven? Dan zou ik de volgende slogan willen voorstellen: ‘GROEN LICHT VOOR VEERKRACHTIGE GEZINNEN’. En daarmee bedoel ik àlle gezinnen, niemand uitgezonderd.
Hoe zou de campagne er dan uit zien? Maken we dan ander beleid? Kopen we dan anders in als gemeenten? Investeren we dan in andere vormen van kennis? Maken we dan meer gebruik van de kracht van communities om te voorkomen dat kinderen uit huis worden geplaatst? En als gezinnen dan een keer kort of langdurig ‘pech onderweg’ ervaren, kunnen we er dan vanuit een gelijkwaardige positie voor hen zijn ‘ik ben ok én jij bent ok’ en zo een tijdje samen oplopen? Wederom vanuit het principe ‘insluiten’ in plaats van ‘buitensluiten’! Want we willen toch het allerliefst dat kinderen gezond en veilig bij hun ouders opgroeien.
Als je met mij wilt werken is dit mijn expertise:
Ik heb een passie voor het ‘groter maken’ van mooie initiatieven, voel me als een vis in het water als ik mag pionieren. Ik heb een scherp oog voor processen en een overstijgende blik. Ik zie en pak graag kansen en heb snel door hoe het anders, makkelijker of sneller kan. Ik ben een enthousiaste en gepassioneerde veranderaar, die graag werkt met mensen die open staan voor verandering en impact willen maken. Tot slot gebruik ik mijn ervaring als (systemisch) coach om mensen en organisaties – zowel individueel als in groepsverband – verder te helpen.